Obilježavanje 30. godišnjice stradanja civila, Bošnjaka Višegrada, u ‘živim lomačama’ i drugim zločinima, najavljeno je za 18. juni ove godine u tom gradu.
Na lokacijama nezamislivo svirepih zločina, počinjenih juna 1992. godine u dvjema kućama, u Pionirskoj ulici i u naselju Bikavac, učesnici manifestacije će izraziti počast i u spomen žrtvama spustiti ruže niz rijeku Drinu s mosta Mehmed-paše Sokolovića.
Tog dana će u kući u Pionirskoj ulici, renoviranoj u međuvremenu, biti otvorena spomen-soba posvećena stradalnicima.
U organizaciji Udruženja “Žena – žrtva rata”, Udruženja porodica nestalih Višegrađana 92. i Medžilsa Islamske zajednice, na mezarju Stratiše će istog dana biti obavljena dženaza drugim žrtvama, Bošnjacima Višegrada. Broj osoba čiji će posmrtni ostaci napokon naći smiraj još nije poznat u ovom trenutku i zavisi od završetka procesa identifikacije. Za sada je to dvoje ljudi.
To su izjavile za Fenu predsjednica Udruženja “Žena žrtva rata” Bakira Hasečić i članica Meliha Jašarević Merdžić, obe porijeklom Višegrađanke.
Meliha je napuštanjem Višegrada kao dijete izbjegla živu lomaču u Pionirskoj ulici, dan prije nego što se desila, a 70 civila iz Koritnika, njenog okolnog mjesta Sase i drugih sela živo je spaljeno u podrumu.
Žrtve su dovedene u noći ne znajući kamo idu. Na putu do stratišta u gradu, egzekutori su ih držali u zabludi.
Višegrad je etnički očišćen već prve godine rata, kaže Meliha. Kuće u Pionirskoj ulici i na Bikavcu nisu jedine žive lomače. Preživjelo ih je osam ljudi, od kojih je dvoje u međuvremenu preminulo.
Zehra Turjačanin, jedna od preživjelih iz žive lomače na Bikavcu, svjedočila je pred Haškim sudom o strahovitim događajima.
Preživjele žrtve i porodice ubijenih najviše muči to što ni danas ne znaju lokacije na koje su zločinci izmjestili posmrtne ostatke njihovih najdražih, a žele ih dostojno ukopati.
Bakira Hasečić nada se da će šutnju prekinuti neko od stanovnika Višegrada srpske nacionalnosti.
Na svirepe zločine iz juna 1992. godine u Pionirskoj ulici i na Bikavcu saopštenjem je podsjetilo i Udruženje za društvena istraživanja i komunikacije (UDIK).
Zločini poznati kao “živa lomača” desili su se 14. i 27. juna 1992. godine, kad su pripadnici paravojne formacije Osvetnici, na čelu s najokrutnijim zločincima iz Višegrada Milanom i Sredojem Lukićem, zapalili žive civile, većinom žene i djecu.
U kući Adema Omeragića u Pionirskoj ulici zapaljeno je oko 70 bošnjačkih civila uglavnom iz sela Koritnik. Najmlađa žrtva je imala svega dva dana. Sličan scenario dogodio se dvije sedmice poslije, kad je zapaljeno 70 bošnjačkih civila u kući Mehe Aljića u višegradskom naselju Bikavac.
Spaljivanja civila vršena su na još desetak drugih lokacija.
Za zločine u Višegradu suđeno je pred Haškim sudom i sudovima u Bosni i Hercegovini. Haški tribunal je osudio Milana Lukića na doživotnu kaznu zatvora i Sredoja Lukića na 27 godina.
UDIK-ova publikacija “Ratni zločini u Višegradu – presude” dokumentuje ukupno devet predmeta za ratne zločine počinjene u Višegradu, vođenih pred Sudom BiH i Vrhovnim sudom FBiH, kada su osuđeni: Boban Šimšić, Dragan Šekarić, Miloš Pantelić, Momir Savić, Nenad Tanasković, Novo Rajak, Oliver Krsmanović, Predrag Milisavljević, Vitomir Racković i Željko Lelek.
U martu 2020. godine, Apelaciono vijeće Suda BiH potvrdilo je presudu, kojom je Radomir Šušnjar osuđen na 20 godina zatvora.
Trenutno se pred Sudom BiH vodi postupak protiv Milomira Đuričića i Vukadina Spasojevića za zločine počinjene nad bošnjačkim stanovništvom u logoru Uzamnica 1992. i 1993. godine.
Za Višegrad se sigurno može reći da je tokom rata bio grad ženoubica, djecoubica odnosno monstruoznih zločina, koje su počinili pripadnici raznih formacija Vojske Republike Srpske (VRS).
Pionirska, Bikavac, Uzamnica, Vilina Vlas i druge lokacije, navode iz UDIK-a, govore dovoljno o karakteru zločina na području Višegrada.
Haški sud navodi da je Višegrad bio podvrgnut “jednoj od najnemilosrdnijih kampanja etničkog čišćenja u bosanskom sukobu“.
(Fena)
