Kada je u januaru 1933. godine počela gradnja mosta Golden Gate mu San Franciscu, bilo je mnogo sumnjičavih.
Bio je to hrabar projekat koji se, prema mišljenju mnogih stručnjaka, uopšte nije mogao izgraditi: prije ceremonije polaganja temelja, inženjeri su se raspravljali o tome mogu li podmukle struje i ogromna udaljenost između San Francisca i suprotnog rta u okrugu Marin biti uopšte savladati.
Most je trebao premostiti Golden Gate – kako se zvao skoro dva kilometra širok ulaz iz Pacifika u zaljev metropole na zapadnoj obali. Morao je biti 200 metara duži od svih visećih konstrukcija poznatih u to vrijeme.
Na kraju je prevladao mršavi inženjer vidine 160 centimetra sa hrabrim konceptom i uvjerljivošću. Joseph Baermann Strauss, rođen 1870. godine u američkoj državi Ohajo, trijumfovao je nad otporom trajektnih brodova, skepticizmom finansijera i političara, i ekonomskim ograničenjima Velike depresije. Prije 90 godina, 5. januara 1933. godine, počeli su građevinski radovi na poznatoj znamenitosti San Francisca.
„Izgradnja je završena nakon skoro četiri i po godine, brže od očekivanog i nešto vrlo malo, ispod planiranog budžeta“, kaže Paolo Cosulich-Schwartz. “Jednostavno nevjerovatno”, sa zahvalnošću dodaje glasnogovornik Bridge distrikta. Troškovi izgradnje tada su bili 35 miliona dolara, što bi preračinato danas iznosilo oko pola milijarde dolara.
“Moćno djelo je obavljeno”, ponosno je izjavio inžinjer Strauss na ceremoniji otvaranja 27. maja 1937. godine. Za tu priliku, preko mosta Golden Gate prošetalo je 200.000 ljudi. Nešto manje od godinu dana kasnije, inženjer je preminuo od srčanog udara u 68. godini.
Bilo je to inženjersko čudo: dvije ogromne kapije bile su usidrene za morsko dno na južnom i sjevernom kraju zaljeva.
Radnici su se mučili u nemirnim vodama sa jakim strujama i visokim talasima. Tornjevi se uzdižu 227 metara iznad površine vode. Dva moćna glavna kabla – debele gotovo metar u prečniku i izvučene od žice dužine 129.000 kilometara – drže kolovoz i dvije pješačke i biciklističke staze u ravnoteži.
Dugi niz godina, most Golden Gate bio je najduži viseći most na svijetu, s rasponom od 1.280 metara između stubova. Tek 1964. godine, njujorški most Verrazano-Narrows ukrao mu je titulu. Trenutni rekorder, od marta 2022. godine, je turski most Canakkale 1915 – sa rasponom od 2023 metra.
Most Golden Gate je jedan od najčešće fotografisanih mostova na svijetu. Slika u poznatoj crvenkastoj nijansi “International Orange” daje Art Deco kulama još veličanstveniju eleganciju.
Preko 100.000 automobila i hiljade pješaka i biciklista svakodnevno prelazi most.
Pri jakom vjetru, konstrukcija se može zaljuljati nekoliko metara u stranu, a takođe i gore-dolje.
Zatvoren je bio samo tri puta tokom jakih oluja. Most Golden Gate redovno uzima žrtve.
Skoro 2.000 ljudi izvršilo je samoubistvo skočivši sa visine od skoro 70 metara, prvi put 1937. godine, tri mjeseca nakon otvaranja. To cijeni i fondacija “Rail Bridge”, koja se dugo zalagala za zaštitne uređaje. Nakon decenija rasprava o postavljanju barijera, uređaj za hvatanje je sada u izgradnji.
(ksta)
Z. N.
(NovaSloboda.ba)
