U knjizi „Black Lamb and Grey Falcon“, “Crno jagnje i sivi soko”, izdatoj 1941. godine, autorica Rebecca West, opisala je svoje utiske o Starom mostu, ali i o Mostaru, 1937. godine.
“Gledali smo u most, za koga je pogrešno rečeno da ga je izgradio car Trajan, ali je u stvari tursko srednjevjekovno majstorstvo. To je jedan od najljepših mostova na svijetu. Vitki luk leži između dvije okrugle kule, njegova kamena ograda je savijena u tupom uglu na vrhu mosta.
Gledati most je dobro, stajati na njemu je jednako dobro. Iznad sivo-zelene rijeke prelijeće stotine lastavica, a na obalama, na proplancima između drveća i grmova, uzdižu se džamije i bijele kuće. Laste i proplanci ne znaju ništa o džamijama i kućama. Rijeka je isto tako mogla teći u neprohodnim brdima, a ne u gradu od dvadeset hiljada ljudi. Nije se mogla vidjeti ni jedna stara konzerva, niti komad papira. Ovo zasigurno nije zbog neke čistačke službe. Na Balkanu, ljudi su skloniji da sjede i gledaju nered i raspravljaju o njegovoj suštini, nego da ga očiste.“
U prvom izdanju knjige, na naslovnici se nalazi crtež Starog mosta. Knjiga je nastala tokom posjete Rebecce West i njenog muža Jugoslaviji 1937 godine. Tokom posjete, koja je trajala šest sedmica, obišli su čitavu Jugoslaviju a rezultat te posjete je bila ova knjiga od preko 1100 stranica. Rebecca West, pravim imenom Dame Cicily Isabel Fairfield, je rođena 21.12.1892 u Londonu. Bila je uspješan pisac u raznim žanrovima a još je radila kao novinar i književni kritičar za The Times, The New York Herald Tribune, The Sunday Telegraph i The New Republic.
Knjiga autorice Rebeke Vest “Crno jagnje i sivi soko – Putovanje kroz Jugosalaviju” objavljena je na našem jeziku 1989. godine, u izdanju Svijetlost Sarajevo, a o knjizi je napisano slijedeće:
“Više od šezdeset godina putopis Rebeke Vest ne gubi na popularnosti. „Crno jagnje i sivi soko“, najznačajnije djelo Rebeke Vest jeste njen obimni putopis o Jugoslaviji izdane 1941. Izlazak ove knjige propratilo je veliko interesovanje kako čitalaca tako i kritičara. O njoj se pisalo kao o jednoj od »velikih knjiga duhovne pobune protiv dvadesetog veka« (Njujorker), kao o »monumentalnoj hronici« (Njujork Tajms) i kao »ljubavnoj aferi« sa Jugoslavijom koja podsjeća na Hemingvejev zanos Španijom (Njujork Herald-Tribjun). Viđeni tuđim očima, mudrim pogledom žene koja je mnogo znala o svom vremenu, dobili smo priliku da sopstvenu istoriju, stvaralaštvo, geopolitički položaj i borbu za opstanak na balkanskoj vetrometini shvatimo kao rijetko bogatstvo, koje vrijedi njegovati i s ponosom predstavljati drugima. Rebeka Vest je svojim nadahnutim perom nacrtala izuzetan portret Južnih Slovena i njihovo mjesto u preokretima evropske sudbine.”
Prilozi: autorica Rebecca West, i naslovne strane knjige, na našem i engleskom jeziku.
Priredili: Armin Džabirov, Tibor Vrančić, Smail Špago
(NovaSloboda.ba)
