Lideri više država, među kojima su češki premijer Andrej Babiš, azerbejdžanski predsjednik i kralj Jordana, pokušali su da sakriju svoja bogatstva ili poslove, pokazuju procurjela dokumenta offshore kompanija, nazvana “Pandora papiri” (Pandora Papers).
Međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara (ICIJ) objavio je sinoć nalaze istrage u kojoj je učestvovalo oko 600 novinara, koji su u dokumentima pronašli imena oko 35 aktuelnih i bivših lidera zemalja, kao i više stotina zvaničnika, poput sudija, ministara, gradonačelnika.
Novinari su proučavali oko 11,9 miliona dokumenata iz 14 kompanija za finansijske usluge, u kojima se nalaze i imena više od 100 milijardera, ali i slavnih ličnosti.
Procurjela dokumenta pokazuju da je češki premijer Andrej Babiš uložio 22 miliona dolara u kompanije, koje je koristio za kupovinu dvije vile na jugu Francuske.
Predsednika Rusije Vladimira Putina dokumenta dovode u vezu sa tajnom imovinom u Monaku, navodi BBC.
Dokumenti pokazuju i da je vladajuća azerbejdžanska porodica Alijev poslednjih godina preko offshore kompanija trgovala nekretninama u Velikoj Britaniji, čija je vrijednost oko 540 miliona dolara. Jedna od tih nekretnina prodata je britanskoj kraljevskoj porodici za oko 90 miliona dolara.
Između ostalog, dokumenti otkrivaju da je kralj Jordana Abdulah Drugi stvorio najmanje 30 offshore kompanija, u takozvanim poreskim rajevima, preko kojih je kupio 14 luksuznih nekretnina u SAD i Velikoj Britaniji, za više od 106 miliona dolara.
Predsjednik Kenije Uhuru Kenijata i šest članova njegove porodice tajno su posjedovali mrežu offshore kompanija, povezanih sa 11 firmi. Imovina jedne od njih procijenjena je na 30 miliona dolara.
Ukrajinski predsednik Volodimir Zelenski prebacio je sredstva u tajnu offshore kompaniju neposredno prije nego što je pobijedio na predjsedničkim izborima 2019. godine, pokazuju dokumenta.
Dokumenta pokazuju i kako su bivši britanski premijer Tony Blair i njegova supruga uštedjeli 312.000 funti od poreza na prenos apsolutnih prava kada su kupili prostor za kancelariju u Londonu. Oni su tada kupili offshore kompaniju koja je bila vlasnik zgrade, navodi BBC.
U dokumentima se pominje i ime bivšeg direktora Mežunarodnog monetarnog fonda Dominiquea Strauss-Kahna, navodi Frans pres.
ICIJ je u vezu sa offshore kompanijama doveo 336 funkcionera ili političara, koji su stvorili gotovo 1.000 takvih firmi, od kojih je više od dvije trećine na Djevičanskim Ostrvima.
Među javnim ličnostima koje se nalaze u dokumentima su i kolumbijska pjevačica ShŠakira i nemačka manekenka Claudia Schiffer.
“Pandora papiri” su najnovije u nizu velikih curenja podataka koja otkrivaju tajne radnje poznatih ličnosti, nakon “Panama papira” iz 2016. i “Rajskih papira” iz 2017. godine.
U poredjenju sa ranije otkrivenim dokumentima, “Pandora papiri” su najobimniji, a novinari su na tom projektu radili 18 mjeseci.
MANS: Milo Đukanović skrivao vlasništvo u preko pet država
Crnogorski predsjednik Milo Đukanović i njegov sin Blažo su 2012. godine sklopili tajne ugovore o upravljanju njihovom imovinom skrivajući se iza komplikovane mreže povezanih kompanija iz Velike Britanije, Švicarske, Britanskih djevičanskih ostrva, Paname i Gibraltara, a sin predsjednika Crne Gore je iskoristio tu strukturu da formira i dvije skrivene kompanije s kćerkama firmama u Londonu i Crnoj Gori, prenosi portal Radio-televizije Crne Gore.
Do tih podataka došao je, kako su naveli, Istraživački centar MANS-a (Mreže za afirmaciju nevladinog sektora) kroz globalnu istragu o offshore poslovima pod nazivom “Pandora papiri” (Pandora Papers), koju je vodio Međunarodni konzorcij istraživačkih novinara (ICIJ) sa partnerima iz 117 zemalja.
Do sada najveća baza procurjelih podataka sadrži skoro 12 miliona dokumenata iz 14 offshore agencija. Jedna od njih je ALCOGAL, vodeća advokatska kancelarija u Panami s predstavništvima na svim poznatijim offshore destinacijama, uključujući Britanska djevičanska ostrva, preko kojih su, kako navode iz MANS-a, vođeni poslovi porodice Đukanović.
U dokumentaciji te panamske firme MANS je pronašao ovjerene kopije ugovora o uspostavljanju trastova koje su, kako je saopšteno, Milo i Blažo Đukanović sklopili 21. juna 2012. s kompanijom CM Skye 2 (PTC) Limited registrovanom na Britanskim djevičanskim ostrvima.
“Trastovi ne postoje u crnogorskom zakonodavstvu, a na off shore destinacijama obično služe za skrivanje pravih vlasnika imovine. Osnivač trasta prenosi vlasništvo nad imovinom na drugo lice ili kompaniju koja postaje zvanični vlasnik, iako njom samo upravlja. U ugovoru o trastu, koji ostaje skriven od javnosti i ne dostavlja se ni jednoj instituciji, se precizira ko ima stvarnu korist od korišćenja ili prodaje te imovine. Iz ugovora se vidi da je stariji Đukanović formirao Victoria Trust, a njegov sin Capecastel Trust. U njima se navodi minimalni osnivački ulog i precizira da u bilo kom trenutku u trastove može biti unijeta imovina, kako od strane samih osnivača, tako i drugih lica. Trastovi su uspostavljeni na period od 80 godina, a kompanija koja njima upravlja je ovlašćena da za račun Đukanovića može kupovati i prodavati nekretnine i firme, otvarati nove kompanije i žiro račune, davati i uzimati kredite i obavljati razne druge poslove”, navode iz MANS-a, a prenosi portal Radio-televizije Crne Gore.
Da se zaista radi o predsjedniku Crne Gore i njegovom sinu MANS tvrdi da pokazuje ovjerena dokumentacija koja je priložena prilikom uspostavljanja trastova: diplomatski pasoš Mila Đukanović i račun za vodu sa njegove podgoričke adrese, koji je poslužio kao dokaz prebivališta. Njegov sin je dostavio crnogorsku ličnu kartu i račun za iznajmljivanje stana u Londonu, saopšteno je.
U dokumentima piše da su Đukanovići uspostavili trastove zbog planiranja nasljedstva i radi zaštite imovine, dok su kao izvori sredstava navedeni prihodi od njihovih karijera iprofit od investiranja. Riječ je o neopozivim (irrevocable) trastovima, koji stvarnim vlasnicima omogućavaju da njihova skrivena imovina bude zaštićena, čak i kada je predmet sudskih postupaka ili potraživanja povjerilaca.
“Ugovorima je predviđeno da se sredstva u trastovima akumuliraju sve dok Milo, odnosno Blažo ne daju drugačije uputstvo”, navela je izvršna direktorica MANS-a Vanja Ćalović na konferenciji za medije.
Đukanović: Victoria Trust postojao samo na papiru
Na objavljivanje ovih informacija reagovao je i kabinet crnogorskog predsjednika. Najnovija predstava za javnost NVO MANS, pod nazivom “Pandora papiri”, samo je još jedan u nizu pokušaja diskreditacije predsjednika Crne Gore i članova njegove porodice, na čemu MANS uzaludno radi godinama, saopšteno je iz Kabineta predsjednika Crne Gore. Navode da to najbolje potvrđuje i činjenica da izvršna direktorka te NVO Vanja Ćalović Marković, inače članica Vladinog radnog tijela, nije znala šta da odgovori gostujući u dnevniku Javnog servisa na pitanje “da li je tu urađeno nešto nezakonito”.
“Javnosti radi, Kabinet predsjednika je nedavno dobio pitanja Međunarodnog konzorcijuma istraživačkih novinara, na koja je Predsjednik dao detaljne odgovore, koji do kraja demantuju nestine što ih je plasirao MANS. On je kazao da je tokom 2012. godine, u vrijeme kada nije obavljao državne poslove, radio na uspostavljanju infrastrukture za otpočinjanje poslovnih aktivnosti zajedno sa sinom. U to vrijeme, osnovao je Victoria Trust, koji, dok je on bio vlasnik, nije imao nikakvih poslovnih transakcija, nije otvorio niti jedan bankarski račun, jer jednostavno nikada nije ni aktiviran”, piše u saopštenju Đukanovićevog kabineta.
Nakon što se predsjednik, kako navode, te iste godine neplanirano vratio na funkciju premijera, cjelokupno vlasništvo nad Victoria Trustom prenio je na sina Blaža Đukanovića.
“Dakle, radi tačnog informisanja javnosti, ponavljamo da je pomenuti Trust postojao samo na papiru, a sve što je objavio Mans, i njegova vlasnica Čalović-Marković, najobičnije je zlonamjerno spinovanje, u koje su se, kao po dogovoru, odmah uključili premijer Krivokapić i njegov zamjenik Abazović. Uostalom, sve je lako provjerljivo, pa nadležnim organima nije teško da utvrde stvarno činjenično stanje u vezi zlonamjernih navoda Mansa”, zaključuje se u regovanju iz Kabineta Đukanovića.
KRIK: Srbijanski ministar finansija Siniša Mali bio vlasnik 24 apartmana
Mreža za istraživanje kriminala i korupcije (KRIK) objavila je da dokumenti do kojih su njeni novinari došli u okviru međunarodnog projekta “Pandorini papiri” dokazuju da je ministar finansija Srbije Siniša Mali bio vlasnik 24 luksuzna apartmana na bugarskom primorju.
Mali je kao vlasnik dvije offshore kompanije s Britanskih Djevičanskih Ostrva kupio 23 stana, a još jedan je kupio na svoje ime, piše KRIK.
Novinari KRIK-a i novinarske mreže OCCRP objavili su 2015. godine da je Mali, tada gradonačelnik Beograda, kupio 24 luksuzna stana u bugarskom ljetovalištu “Sveti Nikola” na obali Crnog mora.
Mali je tada optužio novinare da lažu i priznao da je kupio jedan stan, onaj čije se vlasništvo vodilo na njegovo ime, tvrdeći da ne stoji iza dvije offshore kompanije, koje su kupile preostala 23 apartmana.
Sada su se, međutim, u okviru međunarodnog projekta “Pandorini papiri” koji predvodi Međunarodni konzorcij istraživačkih novinara (ICIJ), pojavili dokumenti iz agencije za osnivanje offshore firmi “Trident Trust”, čiji je Mali bio klijent, a koji su dokaz da je on bio vlasnik dvije offshore kompanije i apartmana u Bugarskoj, navodi KRIK.
(Beta)
