Od 1970. godine, svakog 22. aprila obilježava se Dan planete Zemlja, „Earth Day“.
Taj dan treba ljude podsjetiti kakvo blago je planeta, na kojoj živimo. Koje drvo je najveće, koja rijeka je najduža, koji kontinent je najveći?
Najveći okean
71 procenata Zemlje je pokriveno vodom. 97 procenata od toga je slana voda. Postoji sedam svjetskih mora. Po površini je najveći Pacifik. Njegova površina pokriva trećinu površine Zemlje. Bez susjednih mora, Pacifik ima površinu od 166,24 miliona kvadratnih kilometara. Nosi naziv i Tihi okean, na sjeveru graniči sa Arktičkim okenanom, a ispod 60 stepeni geografske širine sa Južnim okeanom. Najdublja tačka Pacifika nalazi se na 11.034 metra, tzv. „Vitjastief 1“ u Marijanskom grebenu, južno od Filipina. Kao dokaz dubine vrijedno mjerenje izvršeno 1957. godine. Tada je izmjerena dubina od 10.994 metra na ovom grebenu.
Najveći kontinent
Sa površinom od 44 miliona kvadratnih kilometara, Azija je na prvom mjestu. Tamo živi 4,463 milijarde stnovnika u 50 država. Slijedi Afrika sa 30 miliona kvadratnih kilometara površine, sa 1,216 milijardi stanovika. Sjeverna Amerika je na trećem mjestu sa 24 miliona kvadratnih kilometara površine i 997 miliona stanovnika.
Najveća zemlja
Na iznenađenje, veći dio površine joj leži u Aziji. Rusija ima površinu od 17,1 miliona kvadratnih kilometara, na kojoj se nalazi i najveća po površini šuma na svijetu.
Najviše stanovnika ima Kina 1,386 milijardi, uz površinu od 9,597.000 kvadratnih kilometara.
Najduža rijeka
Nil teče u Africi, od planinskog masiva Ruandi i Burundi pa do Sredozemnog mora, što je ukupno 6650 kilometara dužine. Nalazi se na prvom mjestu na svijetu, a protiče kroz 11 država.
Najviša planina
Sa 8.848 metara. Mount Everest na Himalajima je najviša planina na svijetu.
Pri tome je najviša tačka Zemlje nalazi na sasvim drugom mjestu. Vrh vulkana Chimborazo (Ecuador) je zbog njegove blizine ka ekvatoru najudaljenija tačka od središta zemljine kugle, sa 6384 kilometara. Mount Everets je pri tome od središta Zemlje udaljen oko 6382 kilometara.
Mjereno gledajući podnožje planine na morskom dnu, Mauna Kea na Velikom Islandu, na Hawaiima bi bila najveća planina na svijetu, sa ukupnom visinom, ispod i iznad zemlje 10.203 metara, od čega je iznad vode 4.205 metara.
Najdublje jezero
Bajkalsko jezero u Sirbiru (Rusija) je sa 1642 metra najdublje, a sa starošću od 25 miliona godina, i najstarije slatkovodno jezero na svijetu. Po površini najveće jezero, iako mu to ime ne govori, je Kaspijsko more, takođe u Rusiji. Ono mjeri 386.400 kvadratnih kilometara površine.
Najveća životinja
Plavi kit, hrani se planktonima, je najveća životinja na planeti Zemlja. Može biti dug do 33 metra, težak do 200 tona. Teži je oko 30 puta od najveće kopnene životinje, afričkog slona.
Najveći grad
Po broju stanovnika to je sigurno Tokio, sa više od 38 miliona stanovnika. Po površini je to Chongqing u Kini, sa 82 hiljade kvadratnih kilometara. (Za poređenje, Bosna i Hercegovina ima površinu od 51.197 kvadratnih kilometara).
Najveća zgrada
Burj Khalifa u Dubaiju (Ujednijeni arapski Emirati) ima visinu od 828 metara je najviša zgrada, a drugo mjesto pripada Shanghai Toweru u Kini, koji je 200 metara niži.
Najduža željeznička pruga
Transsibirska željeznica, skraćeno Transsib, je najduža željeznička pruga na Zemlji, od Moskve do Wladivostoka, dužine 9.228 kilometara, prolazi preko dva kontinenta i sedam vremenskih zona. S kraja na kraj vozi ukupno 144 sata, ili 6 dana, u jednom pravcu.
Najduži put
Panamerica vodi od Aljaske na sjeveru do južnom špuca Argentine. Ukupno je duga 30 hiljkada kilometara, prolazi kroz 17 država, kroz šet vremenskih i 4 klima zone.
(bild)
Smail Špago
(NovaSloboda.ba)
