Klimatske promjene su bile očito primjetnije širom svijeta, tokom 2019. godine. U serijalu “Das ‘Klimajahr’ 2019”, Klimatska godina 2019. u Njemačkoj, istražena je tema klime sa tri aspekta: politički, društveno i okolinski.
Njemački rekord temperature je pao na neočekivanom mjestu: Emsland je, prije svega, bio poznat po vodotocima i zelenim livadama, ali se tamo prošlog ljeta termometar popeo neviđeno visoko: 42,6 stepena, što je izmjereno 25. jula 2019. godimne u mjestu Lingenu, u pokrajini Donja Saksonija, toliko visoko, kao nikad do sada, u cijeloj Nemačkoj.
Novi rekord premašuje prethodni za više od dva stepena.
“To će biti upisano u knjige meteorološke istorije”, rekao je portparol njemačke meteorološke službe krajem jula.
Teško da postoji tema koja je ljude više obuzimala tokom 2019. godine. kao što je to bila klima.
Jedan od razloga za to je i toplotni talas: Ljeto 2019. je treće najtoplije, od kad se vode podaci o vremenu, započeti 1881. godine, i time dali još jedan znak da se planeta zagrijava. Jedina još toplija ljeta zabilježena su 2003. i 2018. godine.
Ljeto sa tamnim stranama
Nijemci su se nadali stabilnom vremenu, vanjskim bazenima i roštilju u 2019. godini, voćari i vinogradari se željeli dobru berbu. Međutim, prinos žitarica je bio 3,3 posto ispod prosjeka iz 2013. i 2018. godine, a sveukupno pomanjkanje vode predstavlja problem u poljoprivrednom sektoru.
“Kiše u mnogim regijama Njemačke nisu bile dovoljne za dopunu nedostajuće vode u tlu”, stoji u izvještaju o usjevima iz Saveznog ministarstva poljoprivrede.
Toplota je bila primjetna svuda u zemlji, i to već u junu: U Istočnoj Vestfaliji, opštine su tražile od svojih građana da se suzdrže od polijevanja travnjaka, zbog nedostatka vode. U Saksoniji-Anhaltu na nekoliko dionica autoputeva brzine su bile ograničavane, zbog opasnosti od urušavanja površine puta. U Brandenburgu je zapaljeno 100 hektara šume.
Nekoliko velikih rijeka presušilo je do te mjere da je bio otežan ili čak zaustavljen saobraćaj brodova. Primjer, Elba je krajem jula dostigla svoj istorijski minimum od 45 centimetara, u blizini grada Magdeburga.
Uz to, ljeto 2018. godine bilo je neobično vruće. Prema podacima reosiguravajuće kompanije Munich RE, tadašnji toplotni talas u Njemačkoj je odnio 1.246 života. U decembru je organizacija Germanwatch, takođe, digla uzbunu: njen indeks klimatskog rizika usporedio je, koliko ozbiljno na zemlje utiču ekstremni vremenski uslovi, poput vrućine, suše i poplava. Njemačka je na toj ljestvici iz 2018. godine bila na trećem mjestu, odmah iza Japana i Filipina.
Vatra uništava prašumu, koja je skladište CO2
Doslovno je sve gorilo u avgustu, u Amazonskoj regiji, kada je zapaljeno 471 hiljada hektara prašume. Šumski požari nisu rijetkost. Međutim, u 2019. godini njihov broj se u Brazilu povećao za više od 80 posto u odnosu na prethodnu godinu. Mnogi požari nastaju zbog ilegalne sječe i paljenja.
Požari u ovoj regiji su dvostruko opasni:
Oni odnose velike količine ugljičnog dioksida u atmosferu u vrlo kratkom periodu. Uništavanjem prašume, dugoročno nestaju važna skladišta CO2, što bi moglo dovesti do daljih klimatskih promjene.
U decembru je, takođe, bilo dosta priča o “mega požaru” na istoku Australije: u blizini Sydneya- Pojedinačni požari su prelazili u nekontrolisani požar. Vlasti su zabilježile oko 140 požara u državama Novi Južni Wales i Queensland.
Australijski ekolog Stefan Arndt događaje vidi kao jasnu posljedicu klimatskih promjena. Od 1960-ih, naučnici su saželi broj šumskih požara u zemlji u jedan indeks. Čak 50, od 70 dana s najvišim temperaturama izmjerenih u čitavom tom periodu, dogodilo se nakon 2000. godine, rekao je Arndt.
Ciklone u Africi, poplave u Veneciji
U ostalim dijelovima svijeta, ljudima je bilo i previše vode: U martu je ciklon Idai uništio oko 90 posto lučkog grada Beira u Mozambiku, u Africi. Samo šest sedmica kasnije, još jedna tropska oluja, Kenneth, protutnjala se širom regije. UN organizacija za pomoć djeci UNICEF procjenjuje da gotovo 1,4 miliona ljudi na jugoistoku Afrike ovisi o humanitarnoj pomoći, kao rezultat olujne štete i poplava.
U Veneciji je zimska poplava “Acqua alta” postala gotovo godišnja tradicija. I ovdje su zabilježena povećanja u 2019. godini: U gradu laguni, voda je krajem novembra bila veća nego ikad u prethodnih 50 godina.
U septembru je IPCC Ujedinjenih nacija obnovio svoja upozorenja: Ako emisije gasova štetnih za klimu ostanu, nivo mora bi se mogao povećati za 60 do 110 centimetara do kraja ovog vijeka. Ako se ovaj scenarij dogodi, on bi to pogodilo 680 miliona ljudi, koji žive u obalnim regijama širom svijeta.
Glavni grad Indonezije, Džakarta, sa oko 30 miliona ljudi koji žive u široj regiji, već doživljava takva predviđanja. Grad doslovno tone u more godinama, dijelom i zato što neki stanovnici ispumpavaju podzemne vode. U avgustu je indonežanska vlada najavila da će krenuti preseljenjem u narednim godinama: želi da se glavni grad preseli na ostrvo Borneo – područje koje je sada još uvijek prekriveno tropskim šumama.
Izvori:
Borneo Post Online: Jokowi: Nova prijestolnica Indonezije biće u Istočnom Kalimantanu
Savezno ministarstvo hrane i poljoprivrede: Izvještaj o usjevima za 2019. godinu
Njemački meteorološki servis: Njemačka, vrijeme u julu 2019. godine
Germanwatch.org: Globalni klimatski rizik 2020
Spiegel.de: “Prašumi treba najmanje stotinu godina da se oporavi”
tagesschau.de: Njemačka se znoji
UNICEF.org: Ciklon Idai i Kenneth
Zeit Online: “Toplinski talasi su ubojiti”
(web)
Smail Špago
(NovaSloboda.ba)
