Diklofenak, tableta protiv bolova, prouzrokovala je masovne slučajeve izumiranja ptica grabljivica u Južnoj Aziji. Sada se saznalo i za prvu ovakvu smrt u Evropi. Dva stručnjaka objašnjavaju posljedice tih nalaza za europske supove.
Prije otprilike 20 godina, supovi su u Indiji bili među najčešćim pticama grabljivicama na svijetu. Populacije lešinara su nakon toga naglo opadale. Za to je zaslužna upotreba tablete diklofenak, protiv bolova kod goveda. Ptice su gutale diklofenak iz mrtvih leševa i ugibale od gihta bubrega.
Uprkos upozorenjima brojnih zaštitnika ptica, Evropska agencija za lijekove (EMA) odobrila je ovo sredstvo za ublažavanje bolova, za upotrebu u veterinarskoj medicini u Evropi tokom 2014. godine.
Naučnici su sada uspjeli utvrditi smrt jednog lešinara u Kataloniji, baš do diklofenaka. Životinja je pronađena mrtva u svom gnijezdu 2020. godine. Prvi dokaz ove vrste: stručnjak za ptice Lars Lachmann iz Naturschutzbund Deutschland (NABU) i drugi zaštitari ptica strahuju da će supovi u Evropi imati sličnu sudbinu kao i u Indiji.
Do sada je razvoj populacija lešinara u Evropi bio zadovoljavajući: broj bjeloglavih supova povećao se deseterostruko od 1980. godine, a povećale su se i populacije bradatog, crnog i egipatskog supa. Lešinari su pod strogom zaštitom u Evropi od 1980. godine, a kao rezultat toga, populacija se oporavila. U međuvremenu, broj egipatskih supova u južnoj Evropi opada.
“U Njemačkoj nema populacija uzgajanih supova. Nadamo se, međutim, da će nam se oni uskoro vratiti. Međutim, u ove krajeve dolazi više posjetilaca: crnih , bjeloglavih i bradatih supova. Postoje trenutni planovi za ponovnu gniježdenje bradatih supova u njemačkim Alpama”. Većina evropskih ptica grabljivica nalazi se u Španiji.
Zaštitari ptica, uključujući i Lars Lachmanna i Jürgen Dämmgena, usprotivili su se upotrebi diklofenaka u veterinarskoj medicini u Evropi već 2014. godine. Ali, EMA ga je dopustila. EMA je pretpostavila da će sama napomena o njegovoj upotrebi biti dovoljna za zaštitu supova: Sredstvo treba koristiti samo ako je osigurano da trupovi životinja tretiranih diklofenakom neće završiti u prirodnom okruženju.
“Uvijek smo sumnjali u ovo, ali do sada nam je nedostajalo dokaza da diklofenak ulazi u prirodni ciklus i nismo uspjeli opovrgnuti argumente EMA-e”, kaže Lachmann.
Uz naučne dokaze, zaštitari ptica sada su “pokazali pištolj iz koga se još dimi”, i sada se mora vidjeti hoće li to promijeniti mišljenje EMA-e.
Zaštitari ptica u Indiji već su primijetili šta znači smrt lešinara.
“Nestankom supova, uklanjanje tijela uginulih životinja u zemlji više nije djelovalo. Indija je izgubila zdravstvenu policiju.što je dovelo do ekoloških posljedica”, kaže Dämmgen.
Kad su supovi nestali, divlji psi su počeli jesti leševe životinja, a i množili su se masovno. To je dovelo do širenja bjesnila. Uz to, psi bi mogli postati bezobrazni prema ljudima.
“Leopardi u Indiji obično jedu majmune i koze. U nekim dijelovima Indije leopardi su se specijalizovali za lov na divlje pse. Na svojim naletima, takođe, su dolazili u naselja. Bilo je nekoliko smrtnih slučajeva ljudi”, izvještava Dämmgen.
Lars Lachmann dodaje: “Zoroastrijska vjerska zajednica ne sahranjuje svoje mrtve, već ih postavlja na tornjeve i pušta da ih supovi proždiru. Ritual star 3000 godina, ljudi više nisu mogli izvoditi, jer supovi više nisu bili tamo”.
Samo projektima uzgoja i zabranom sredstva diklofenak, moguće je spasiti od izumiranja supove u Indiji.
(geo)
Z. N.
(NovaSloboda.ba)
