Predstavnici prve Skupštine građana Bosne i Hercegovine, koja okuplja članove iz cijele zemlje, danas su Parlamentarnoj skupštini BiH prezentirali 17 preporuka o tome kako ukloniti diskriminatorne odredbe iz Ustava BiH i Izbornog zakona BiH, te osnažiti integritet izbornog sistema.
Predstavljanju preporuka prisustvovali su i direktorica pri Evropskoj službi za vanjske poslove, Angelina Eichorst, šef Delegacije EU u BiH/specijalni predstavnik EU Johann Sattler, ambasador Sjedinjenih Američkih Država u BiH Michael Murphy i šefica Misije OSCE-a u Bosni i Hercegovini, Kathleen Kavalec.
Skupština građana je inovativni alat deliberativne demokratije, gdje se demografski reprezentativne grupe građana izabranih metodom slučajnog odabira sastaju da razmatraju teme koje su često sporne. Takve skupštine su se pokazale uspješnim u poticanju debate i rješavanju kompleksnih pitanja u zemljama poput Belgije, Irske i Švicarske.
Skupštinu građana BiH organizovao je Ured specijalnog predstavnika EU u BiH, uz podršku Ambasade SAD-a u BiH i Misije OSCE-a u BiH.
57 članova Skupštine građana BiH su se sastali tokom dva vikenda u februaru 2022. godine kako bi razgovarali o ustavnoj i izbornoj reformi u Bosni i Hercegovini. U diskusijama vođenim tokom ta četiri dana prezentirani su različiti stavovi, uključujući i stavove nezavisnih eksperata i predstavnika političkih stranaka. Skupština građana je jednoglasno ili dvotrećinskom većinom, usvojila set svojih preporuka.
Ove preporuke su objedinjene u izvještaju. Među njima se nalaze:
Uklanjanje diskriminacije iz Ustava BiH i Izbornog zakona omogućavanjem svim građanima da biraju i budu birani na sve položaje na svim nivoima vlasti, i usvajanje mjera koje osnažuju učešće žena.
U vezi Predsjedništva BiH, preporučen je indirektni izbor 4 člana Predsjedništva iz redova poslanika u Predstavničkom domu BiH, koji će se rotirati, tako da svaki od njih obavlja funkciju predsjedavajućeg po godinu dana. Preporučuje se da Predsjedništvo ima samo protokolarnu ulogu, a njegove nadležnosti bi se prenijele na Vijeće ministara BiH.
Ukidanje Doma naroda BiH, Vijeća naroda RS i Doma naroda Federacije. Mehanizam zaštite vitalnog nacionalnog interesa prenijeti na Predstavnički dom Parlamentarne skupštine BiH, Narodnu skupštinu Republike Srpske, odnosno Predstavnički dom Parlamenta Federacije BiH.
Usvajanje seta mjera kojima se onemogućuju izborne prevare i jača integritet izbornog procesa.
Pokazana sposobnost članova Skupštine građana da u četiri dana, uprkos svojim ranijim stavovima, postignu dogovor da riješe teške teme, pokazuje da razgovori i pregovori mogu dovesti do pozitivnih rezultata.
EU poziva političke lidere da na početku posljednjeg kruga pregovora o ustavnim i izbornim reformama pronađu inspiraciju u ovom procesu i preporukama do kojih se njime došlo.
S. M.
(NovaSloboda.ba)
