Ekspert iz političke ekologije, dugogodišnji aktivista i UNESCO-ov šampion mira Safet Kubat gost je ovogodišnjeg programa “16 dana aktivizma u OKC Abrašević”. Predavanje “Društveno-ekološki metabolizam na primjeru bosanskog đevreka” održaće u OKC Abrašević subotu, 9. decembra s početkom u 18 sati.
Izazov čovječanstva u 21. vijeku glasi: kako zadovoljiti ljudske potrebe unutar planetarnih ograničenja, tj. kako osigurati da niko ne ostane uskraćen za osnovne životne potrebe (hranu, stanovanje, zdravstvenu zaštitu, politički glas) bez ugrožavanja limita zemaljskih sistema od kojih fundamentalno ovisimo (stabilna klima, plodna tla, zaštita ozonskog omotača).
Oksfordska ekonomistica Kate Raworth, kao nov, ali ozbiljan pristup uokvirivanja ovog izazova, 2017. godine predstavlja model ekonomije đevreka ili šuplje krafne. Odgovor se traži u vještom i planiranom balansu između ljudske sigurnosti i prosperiteta (društvena osnova) te brige za zdravlje okoliša (ekološki plafon), pa se najprije rast BDP-a kao opšteprihvaćeno mjerilo ekonomskog napretka zamjenjuje mjerilima ljudskog i planetarnog blagostanja (well-being).
12 dimenzija društvene osnove modela izvedeno je iz međunarodno prihvaćenog minimuma društvenog standarda, definiranog u Ciljevima održivog razvoja 2015. godine, dok se okolina ocrtava prema devet planetarnih ograničenja (Rockstrom et al.). Između društvenih i planetarnih ograničenja nalazi se ekološki siguran i društveno pravedan prostor unutar koga čovječanstvo ima priliku. Ovo je, ukratko, kompas za ljudski napredak u 21. vijeku, a mogućnosti njegove primjene otvaraju nov spektar ekonomskog, ekološkog, i humanističkog rezonovanja. Kao model već se primjenjuje u preko 70 gradova svijeta.
Safet Kubat je ekspert iz političke ekologije koji je prvi počeo raditi s modelom đevreka u specifičnom kontekstu Bosne i Hercegovine. Doktorant je pri Centru za interdisciplinarne studije Univerziteta u Sarajevu, dugogodišnji aktivista, pokretač grupe Rijeke Bosne i Hercegovine – Budi promjena, koja je preko društvenih mreža postala aktivan ekološki pokret koji broji desetine hiljada članova koji su organizovalo već na hiljade akcija. Kao bivši predstavnik i-dijaspore, platforme za povezivanje bosanskohercegovačke dijaspore ponio je titulu UNESCO-vog Šampiona mira.
(NovaSloboda.ba)
